Heb ik een burn-out?
Wat is een burn-out?
Welke klachten heb je dan?
Iedere burn-out is uniek en daarom is de aanpak van de klachten maatwerk. Toch zijn er een aantal symptomen die (bijna) altijd op de voorgrond staan.
-
Extreme uitputting: er is sprake van overmatige fysieke vermoeidheid. Zelfs een glas water pakken in de keuken is al een hele opgave voor je.
-
Je ervaart een afnemend vertrouwen in je persoonlijke competenties: ‘vroeger kon ik alles aan, nu krijg ik niks meer voor elkaar’.
-
Je hebt een cynische blik op jezelf, je werk en de wereld gekregen. Je neemt afstand van je werk en je collega’s.
In extremere gevallen treedt depersonalisatie of dissociatie op, het gevoel dat je afgesneden bent van jezelf en van de wereld om je heen. Dit kan een angstige ervaring zijn en geeft aan hoe diep de burn-out inmiddels zit.
Lichamelijke klachten: hoofdpijn, hartkloppingen, migraine, slecht slapen, pijn op de borst, minder eetlust
Emoties: angst, prikkelbaarheid, vijandigheid, spanning, onrust, pessimisme, cynisme
Denken: vergeetachtigheid, verstrooidheid, piekergedrag, tunneleffect, geen uitweg meer zien, concentratieproblemen
Zelfbeeld: je twijfelt aan je eigen capaciteiten, je voelt je sneller machteloos in situaties dan normaal, je denkt dat je niet meer in staat bent om je gewone bezigheden uit te voeren, je maakt vanwege problemen in het denken ook meer fouten in je werk en dit versterkt je idee dat je incompetent bent
Gedrag: vluchten uit je werk en relaties ontvluchten, (veel) kritiek hebben op collega’s, bazen, werk, je kunt je boos maken om futiliteiten, je stelt uit en plant slecht: het loopt spaak!
Wanneer wordt "gezonde stress" een burn-out?
Je lichaam en geest kunnen veel aan en hoe veerkrachtiger je bent, hoe beter je kunt omgaan met druk en veranderende situaties. Langdurig onder stress staan belast echter je systeem enorm en er komt een punt waarop je bezwijkt:
-
Als de stress een (te) hoog niveau bereikt
-
De stress constant is
-
De stress niet bestreden (kan) worden
-
Er geen perioden van ontspanning (meer) zijn
-
Je niet weet hoe om te gaan met de situatie en hebt geen hulp
Uit onderzoek (het ‘Job Demand-Control Model’ van Karasek) blijkt dat er 3 uitlokkende factoren op de werkplek voor burn-out zijn:
-
Hoge taakeisen
-
Weinig sturingsmogelijkheden
-
Omgeving met weinig sociale steun en begrip
Werk dat veel van je vraagt, waarin je weinig autonomie ervaart en waarvoor je weinig waardering krijgt leidt op den duur tot het gevoel dat bent opgebrand. Gevolg is vaak dat werk- en privéproblemen in elkaar gaan overlopen.
Wat is een burn-out?
Welke klachten heb je dan?
Iedere burn-out is uniek en daarom is de aanpak van de klachten maatwerk. Toch zijn er een aantal symptomen die (bijna) altijd op de voorgrond staan.
-
Extreme uitputting: er is sprake van overmatige fysieke vermoeidheid. Zelfs een glas water pakken in de keuken is al een hele opgave voor je.
-
Je ervaart een afnemend vertrouwen in je persoonlijke competenties: ‘vroeger kon ik alles aan, nu krijg ik niks meer voor elkaar’.
-
Je hebt een cynische blik op jezelf, je werk en de wereld gekregen. Je neemt afstand van je werk en je collega’s.
In extremere gevallen treedt depersonalisatie of dissociatie op, het gevoel dat je afgesneden bent van jezelf en van de wereld om je heen. Dit kan een angstige ervaring zijn en geeft aan hoe diep de burn-out inmiddels zit.
Lichamelijke klachten: hoofdpijn, hartkloppingen, migraine, slecht slapen, pijn op de borst, minder eetlust
Emoties: angst, prikkelbaarheid, vijandigheid, spanning, onrust, pessimisme, cynisme
Denken: vergeetachtigheid, verstrooidheid, piekergedrag, tunneleffect, geen uitweg meer zien, concentratieproblemen
Zelfbeeld: je twijfelt aan je eigen capaciteiten, je voelt je sneller machteloos in situaties dan normaal, je denkt dat je niet meer in staat bent om je gewone bezigheden uit te voeren, je maakt vanwege problemen in het denken ook meer fouten in je werk en dit versterkt je idee dat je incompetent bent
Gedrag: vluchten uit je werk en relaties ontvluchten, (veel) kritiek hebben op collega’s, bazen, werk, je kunt je boos maken om futiliteiten, je stelt uit en plant slecht: het loopt spaak!
Wanneer wordt "gezonde stress" een burn-out?
Je lichaam en geest kunnen veel aan en hoe veerkrachtiger je bent, hoe beter je kunt omgaan met druk en veranderende situaties. Langdurig onder stress staan belast echter je systeem enorm en er komt een punt waarop je bezwijkt:
-
Als de stress een (te) hoog niveau bereikt
-
De stress constant is
-
De stress niet bestreden kan worden
-
Er geen perioden van ontspanning (meer) zijn
-
Je niet weet hoe om te gaan met de situatie en geen hulp hebt
Uit onderzoek (het ‘Job Demand-Control Model’ van Karasek) blijkt dat er 3 uitlokkende factoren op de werkplek voor burn-out zijn:
-
Hoge taakeisen
-
Weinig sturingsmogelijkheden
-
Omgeving met weinig sociale steun en begrip
Werk dat veel van je vraagt, waarin je weinig autonomie ervaart en waarvoor je weinig waardering krijgt leidt op den duur tot het gevoel dat bent opgebrand. Gevolg is vaak dat werk- en privéproblemen in elkaar gaan overlopen.
Burn-out toont zich eerst lichamelijk: je voelt je uitgeput.
Burn-out is een ‘energieziekte’. In tijden van (extreme) stress heb je energie nodig om alert te kunnen zijn, direct te kunnen handelen. Dat betekent dat de energie niet meer wordt opgeslagen. Je gaat moeilijker denken, de spijsvertering gaat langzamer, je bijnierschors raakt uitgeput. Bijtanken gaat maar voor even, en uiteindelijk helemaal niet meer. Je bent uitgeput en hebt geen energie meer.
Ben ik burn-out gevoelig?
Ja, als je je herkent in onderstaande typeringen.
-
Ik ben een perfectionist
-
Ik ben een pleaser, ik zorg graag voor andere mensen en vind harmonie op de werkplek van belang
-
Ik heb de neiging om zaken uit te stellen
-
Ik ben een High Sensitive Person (HSP): ik ben gevoelig voor allerlei prikkels van buitenaf, heb veel aandacht voor details en zaken kunnen mij emotioneel diep raken
-
Ik ben type A: voel me vaak rusteloos, gespannen, ongeduldig, ben nogal taakgericht
-
Ik ben type D: snel geïrriteerd, ik kan moeilijk ontspannen, ben snel ongerust, cynisch
-
Ik ben een workaholic
Loop jij risico op een burn-out? -->
Wat is een bore-out?
Bore-out: in tegenstelling tot een burn-out is er bij bore-out sprake van ziek worden door onderbelasting. Je wordt niet voldoende uitgedaagd in je werk om gebruik te maken van je capaciteiten, kennis en interesses. Je verveelt je stierlijk, hebt te weinig om handen of krijgt alleen makkelijke routineklussen. Het klachtenpatroon is hetzelfde als bij burn-out, en de situatie hier is ook meestal het resultaat van een proces van jaren. Een dagje je vervelen is geen bore-out dus!
Loop jij risico op een bore-out? -->
Wat is een fade-out?
Van fade-out is sprake als de werknemer met burn-out die lang afwezig is op de werkplek door de chef, collega’s en de werkomgeving domweg vergeten wordt. Het lijkt erop dat niemand je nog wil zien, je hoort er niet meer bij, er wordt niet meer over je gesproken. Het besef dat dit gebeurd is op zichzelf nog meer stress verhogend en draagt zeker niet bij tot herstel.